వందే మాతరం గీతం చరిత్ర – రచయిత, నేపథ్యం, స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో ప్రాధాన్యం

Author : Jnanaloka Published : November 06, 2025

You might be interested in:

Sponsored Links

“వందే మాతరం” అనే రెండు పదాలు భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమాన్ని ఉప్పొంగించిన శక్తివంతమైన నినాదంగా నిలిచాయి. ఈ గీతం భారత మాతకు అర్పణగా రాయబడింది. ఇది కేవలం ఒక పాట కాదు, దేశభక్తి భావాన్ని ప్రేరేపించిన ఆధ్యాత్మిక శక్తి.

రచయిత & రచన నేపథ్యం

వందే మాతరం గీతంను బంకిమ్ చంద్ర చటర్జీ (Bankim Chandra Chatterjee) 1875లో రచించారు.

ఆయన "ఆనందమఠ్" (Anandamath) అనే నవలలో ఈ గీతాన్ని చేర్చారు, ఇది 1882లో ప్రచురించబడింది.

బంకిమ్ చంద్ర చటర్జీ బ్రిటిష్ పాలన కాలంలో జీవించిన పండితుడు, కవి, నవలా రచయిత. ఆయన ఈ గీతాన్ని భారత తల్లి యొక్క మహిమను కీర్తించడానికి, దేశంలో జాతీయ చైతన్యం కలిగించడానికి రాశారు.

గీతం యొక్క అర్థం

“వందే మాతరం” అంటే “తల్లికి నమస్కారం” లేదా “మాతా, నీకు వందనం” అనే అర్థం.

ఈ గీతం భారతదేశాన్ని దేవత రూపంలో ఆవిష్కరించింది — నదులు, పర్వతాలు, పంటలతో నిండిన భూమిని తల్లిగా ప్రతిబింబించింది.

వందే మాతరం గీతం యొక్క పద్యాలు

Sanskrit Original (Partial):

> वन्दे मातरम्!

सुजलां सुफलां मलयजशीतलाम्,

शस्यशामलां मातरम्!

वन्दे मातरम्!

Transliteration:

> Vande Mataram,

Sujalam, suphalam, malayaja sheetalam,

Shasyashyamalam, Mataram!

Meaning in English:

> I bow to thee, Mother,

Richly watered, richly fruited,

Cool with the winds of the south,

Dark with the crops of the harvests,

Mother! I bow to thee

స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో పాత్ర

1. జాతీయ చైతన్యం: వందే మాతరం గీతం భారత జాతీయ ఉద్యమంలో ప్రజలను ఒకే తల్లి కింద ఏకం చేసింది.

2. నినాదంగా వినియోగం: “వందే మాతరం” నినాదం 1905లో బెంగాల్ విభజన (Partition of Bengal) సమయంలో ప్రజలు నినదించారు.

3. స్వాతంత్ర్య వీరులు: భగత్ సింగ్, బిపిన్ చంద్ర పాల్, అరవిందఘోష్, లాలా లజపతరాయ్ వంటి నాయకులు ఈ నినాదాన్ని ప్రజల్లో వ్యాప్తి చేశారు.

4. సభల్లో & ర్యాలీలలో: కాంగ్రెస్ సమావేశాలు, ఉద్యమాలు, ర్యాలీలలో ఈ గీతం జాతీయ గీతంలా పాడబడేది.

🎵 సంగీత రూపం

ఈ గీతానికి రబీంద్రనాథ్ టాగోర్ (Rabindranath Tagore) 1896లో సంగీతం సమకూర్చి, ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ సమావేశంలో తొలిసారిగా పాడారు.

జాతీయ గీతం స్థానం

• 1947లో స్వాతంత్ర్యం పొందిన తర్వాత, వందే మాతరం గీతాన్ని భారత జాతీయ గీతంగా (National Song of India) గుర్తించారు.
• జాతీయ గీతం “జనగణమన” కాగా, వందే మాతరం గీతం జాతీయ గీతంగా అధికారిక గుర్తింపు పొందింది.

ఆసక్తికరమైన విషయాలు

• “వందే మాతరం” పదం వినిపించగానే బ్రిటిష్ పాలకులు భయపడ్డారని చరిత్ర చెబుతోంది.
• 1906లో భారతదేశపు మొదటి జాతీయ పతాకం ఎగురవేసినప్పుడు కూడా ఈ గీతం పాడబడింది.
• ఈ గీతం దేశంలోని అన్ని పాఠశాలల్లో, జాతీయ కార్యక్రమాల్లో నేటికీ గౌరవప్రదంగా వినిపిస్తూనే ఉంది.

ముగింపు

“వరం” భారత స్వాతంత్ర్యానికి ప్రతీక. ఇది మనకు కేవలం దేశభక్తి మాత్రమే కాక, తల్లి భూమిపై ప్రేమ, గౌరవం, ఆత్మగౌరవాన్ని నేర్పిన పవిత్ర గీతం.

ఇది ఎప్పటికీ భారతదేశ చరిత్రలో అమరమైన జ్ఞాపకంగా నిలుస్తుంది.